მასალები თემაზე
საქართველოში პირველადი ჯანდაცვის რეფორმის მონიტორინგი კარდიო-ვასკულურ დაავადებათა მართვის გაუმჯობესების მიზნით
G 07-0060 ევრაზიის თანამშრომლობის ფონდი 2008წ.გამოიკითხა საოჯახო მედიცინის ცენტრების სამედიცინო პერსონალი:
130 ოჯახის ექიმი (თბილისი, კახეთი, იმერეთი): 70 ოჯახის ექთანი, 20 ჯანდაცვის ორგანიზატორი – მენეჯერი, 20 არარეაბილიტირებული სამედიცინო დაწესებულების ექიმი –თერაპევტი.
რესპონსი 99,5% -- 1 ექიმმა უარი განაცხადა ინტერვიუზე თბილისში.
პოპულაცია -- შერჩეული იქნა 206 რესპოდენტი, გამოიკითხა – 169.
რესპონსი 82%.
2008 წლის ბოლოსათვის
- თბილისში გადამზადებულია 425 ექიმი, ფუნქციონირებს 7 საოჯახო მედიცინის ცენტრი, გამოკითხულია 17%, ფუნქციონირებს 93 გუნდი.
- ახეთში გადამზადებულია 224 ექიმი, ფუნქციონირებს 9 საოჯახო ცენტრი, 32 გუნდი, გამოკითხულია 12%.
- იმერეთში გადამზადებულია 178 ექიმი, ფუნქციონირებს 31 საოჯახო მედიცინის ცენტრი, 67 გუნდი, 20%-ია გამოკითხული.
პროექტის მიმდინარეობისას დაიბადა ახალი იდეა და გამოსაკითხ კონტიგენტს – სამედიცინო პერსონალს სამიზნე ჯგუფს დაემატა – ფარმაცევტები.
კომუნალური ფარმაცია – ტერმინი შედარებით ახალია. იგი შემოვიდა კლინიკური ფარმაციის განვითარების შემდეგ. Gგულისხმობს არა სანიტარულ ნორმებს, არამედ აფთიაქში კლინიცისტი ფარმაცვტის კონსულტაციას, კომუნალური მომსახურების გაწევას.
ფარმაცევტთა საერთაშორისო ფედერაციის (FIP) მასალებით, კომუნალური ფარმაციის პრაქტიკა გულისხმობს იმ შესაძლებლობებს რითაც ფარმაცევტი პაციენტისთვის ხდება ჯანდაცვის სფეროს მომსახურების ყველაზე ხელმისაწვდომი სპეციალისტი.
ურეცეპტო წამლებით თვითმკურნალობის შემთხვევაში, კონსულტაციას და მონიტორინგს.
10 აფთიაქის ანკეტირება
კვლევის შედეგები:
- 40% -- წამლის შერჩევა პაციენტის ჩივილის შესაბამისად,
- 35% -- წამლის მიღების წესის განმარტება და გვერდითი
- 5% -- მარტივი სამდიცინო მანიპულაციები,
- 20% -- წამლის შეცვლა უფრო იაფი ანალოგით.
თბილისში
- გამოკითხულთა 88% მუშაობს ოჯახის ექიმად 2 წელია.
- 70 %-ში საექიმო სპეციალობა იყო თერაპევტი,
- 30%-ში – პედიატრი.
აბსოლიტური უმრავლესობის პასუხი ასეთია - ჯერ აღრიცხვის პროცესი
არ დამთავრებულა, მიმდინარეობს ექთანთან ერთად ან ექთნის მიერ.
კახეთში – მოზრდილების აღწერა არ დამთავრებულა, ძირითადად აღწერილია 0 - 14 წწ. ძირითადად ექთნის მიერ.
თბილისში – მოზრდილ მოსახლეობას შორის, დაავადებათა სპექტრის პირველი სამეული:
- არტერიული ჰიპერტენზია;
- გულის იშემიური დაავადება;
- მწვავე რესპირატორული დაავადებები.
- გსს დაავადებები;
- შაქრიანი დიაბეტი;
- ძვალ-სახროვანი სისტემის დაავადება.
დღის მანძილზე მიღებული ამბულატორული პაციენტების საშუალო რაოდენობა – 8.
ვინ წყვეტს რა დრო უნდა დახარჯოთ ერთ პაციენტზე –
- 88% -- თვითონ,
- 12% -- დრო ფიქსირებულია დაწესებულების განაწესით.
- 99% თვლის, რომ მათ არ სჭირდებათ აღრიცხვის სისტემაში დამატებითი მომზადება.
- 29%-ში – ვიწრო სპეციალისტის საკონსულტაციო მონაწილეობის გარეშე;
- 70%-ში -- ვიწრო სპეციალისტის საკონსულტაციო მონაწილეობით;
- 1%-ში -- ვიწრო სპეციალისტის მუდმივი მონიტორირებით.
- დიახ – 95%-ში –68%-ში გსს დაავადებათა სფეროში; 14%-ში ონკოლოგიურ დაავადებათა სფეროში
- არა – 5%.
- 100%-ში ჰიპერტენზია;
- ხველა;
- ტკივილი გულის არეში.
- არტერიული ჰიპერტენზია;
- გულის იშემიური დაავადება;
- ბრონქიტი.
- 88%-ში სისხლის და შარდის საერთო ანალიზი;
- 32%-ში ე.კ.გ.
- 52%-ში გლუკოზის განსაზღვრა სისხლში;
- 10%-ში ქოლესტეროლის განსაზღვრა სისხლში.
- 62% - კარდიოლოგი;
- 35% - ნევროლოგი;
- 26% - ენდოკრინოლოგი;
- 17% - ოკულისტი;
- 12% - ონკოლოგი.
ყველაზე ხშირად დანიშნული ვიწრო სპეციალისტის კონსულტაცია:
- 56% -- კარდიოლოგი;
- 35% -- ნევროლოგი;
- 15% -- ოკულისტი.
- თბილისში – ძირითადი საქმიანობა – საპასპორტო მონაცემებისა და სარეგისტრაციო ჩანაწერების წარმოება.
- კახეთში – ძირითადი სამუშაო – რეგისტრაცია, დინამიური მეთვალყურეობის ჟურნალი.
- 86%-ში ე.კ.გ. ინექციები, ინჰალაცია.
- 80% -ში წნევის გაზომვა და ინექციები ბინაზე.
100%-ში პასუხია – არა, მიზეზების განმარტებით:
- ,,შეზღუდულია ექთნის უფლება-მოვალეობები”,
- ,,საზღვარგარეთ ექთნებს მეტი უფლებები აქვთ”
- ,,ოჯახის ექთანს აკისრია ბევრი ფუნქცია, ჩვენ კი არ ვასრულებთ, საქართველოში არ მოგვეთხოვება”,
- ,,ბევრად მეტს ვსწავლობთ, და არ ვიყენებთ, ექთანი მარტო საპასპორტო ჩანაწერების შესასრულებლადაა საჭირო”.
თბილისში:
მენეჯერის აზრით, სიკვდილის ძირითად მიზეზებს შორის საქართველოში #1, 100%-ში გამოკითხულთა აზრით – გსს დაავადებებია.
ქვეყანაში არსებულ სტატისტიკურ მონაცემთა სარწმუნოების ხარისხი – რესპოდენტთა აზრით, 95%-ში დაბალია.
მიზეზები:
- აუტოფსიის არ არსებობა;
- სიკვდილის სამედიცინო სერტიფიკატში (ფ.106) არ არის სწორად მითითებული ძირითადი მიზეზი – რამაც განაპირობა სიკვდილი.
- ბინაზე სიკვდილის შემთხვევაში, პროცედურა დასახვეწია.
მენეჯერის აზრით პირველ ადგილზეა გსს დაავადებები.
სიკვდილის მიზეზის ზუსტი დადგენის შემთხვევაში, 98% -ის აზრით, #1 ადგილზეა მაინც გსს დაავადებები იქნება.
თბილისში იქნება ისევ გსს დაავადებები – 100%-ში.
კახეთში: სარწმუნოების ხარისხი 100%-ში დაბალია.
მიზეზები:
- ძირითადად ფიქსირდება მომართვიანობის საფუძველზე.
- აქტიური გამოვლენის დეფიციტი.
- რაიონში დასაფლავების პროცედურა, უშუალოდ არ მოითხოვს სიკვდილის ცნობას.
- პაციენტის დაბალი ინფორმატიულობა;
- მოსახლეობის ზუსტი აღრიცხვის დეფიციტი;
- ექიმის ავტორიტეტის დეფიციტი.
უკანასკნელი წლის განმავლობაში ოჯახის ექიმისათვის არ მიუმართავს გამოკითხულთა 50%-ს
ვინც მიმართა:
- 60%-ში გსს დაავადებებთა გამო;
- 40%-ში სასუნთქი სისტემის დაავადებების გამო.
თბილისი: უკანასკნელი 12 თვის მანძილზე, მოსულა თუ არა ექიმი ან ექთანი თქვენთან ბინაზე?
- 68% - არა;
- 20% -- ექთანი აღწერის მიზნით;
- 6% -- გამოძახებით.
უანასკნელი 12 თვის მანძილზე გაგიზომია თუ არა ქოლესტეროლი სახლში?
თბილისი:
- 70% --არა,
- 20% - დიახ, სადაზღვევო კომპანია.
თბილისი:
- 65% -- არა,
- 25% -- დიახ, სადაზღვევო კომპანია.
- 78%-ში უკანასკნელი თვის განმავლობაში,
- 20% თვითონ,
- 14% -- სამედიცინო მუშაკმა,
- 54% არასამედიცინო მუშაკმა - 67%-ს გაუზომა ოჯახის წევრმა
- 40% -- არა,
- 20% -- კი.
დანიშნული მედიკამენტის მკურნალობას აკონტროლებს თუ არა ექიმი?
20% --კი, დიახ, მე მივმართავ საკუთარი ინიციატივით და არა დანიშნულების მიხედვით.
წნევის დამწევი მედიკამენტის მიღებისას მიმართავთ თუ არა ექიმს პერიოდულად?
20% - ში –კი, კახეთში 56% -- არა.
რა მავნე ჩვევების შესახებ გესაუბრებათ ექიმი?
50% -ში –კი, მ.შ. 48%-ში ჭარბი წონის შესახებ.
48,6%-ში არ მიუმართავს ერთი წლის განმავლობაში სამედიცინო დაწესებულებისათვის.
65% იცნობს ოჯახის ექიმს, აღნიშნავს, რომ პოლიკლინიკაში მისთვის საჭირო ყველა სპეციალისტია.
გამოკითხულთა ნახევარზე მეტი თვლის, რომ ექიმი ხშირად ჩქარობს ვიზიტის დროს.
არჩევანის შემთხვევაში, 34% -- მიმართავს სხვა დაწესებულებას.
20% კმაყოფილია, სამედიცინო დახმარების ხარისხით.
კახეთში. 70%-ში პასუხობს, რომ მომსახურება ძვირია.
ფარმაცევტების გამოკითხვა:
რა ტიპის სერვისებს ითხოვს მომხმარებელი:
- რეკომენდაცია ექიმის დანიშნულების დაზუსტების შესახებ –65%.
- რეკომენდაცია პრეპარატის შერჩევის შესახებ – 35%;
- დიახ, აუცილებელია, იმიტომ, რომ აფთიაქში პროვიზორი უნდა გასცემდეს წამალს – 35%;
- არა, მაშინ აფთიაქის მუშაობა ჩავარდება – 33%;
- არა, ყველას არ აქვს ექიმთან მისვლის საშუალება _-32%.
27.03.2009